زن و هویت اجتماعی

زن و هویت اجتماعی

نام زنان در بسیاری از مناطق و حتی در کلان شهرهای افغانستان جز خط قرمز مردان به شمار می رود چنانچه نام زنان خانواده یکی از تابوهایی است که در جامعه و اماکن عمومی نباید آن را بر زبان برد و زنان معمولا به نام پدر، شوهر، برادر و فرزند مذکر یاد می گردد. و حتی صدا کردن مردان به نام مادر می تواند توهین ناموسی به شمار رود و سبب جریحه دار شدن احساسات مردان و نزاع در جامعه گردد. 
در جامعه ی افغانستان که دارای ساختار و زبان پدر سالارانه است, نگاه مالکانه به زن حتی در خود زنان هم نهادینه گردیده, در چنین بستری سانسور زنان و نام زن بدیهی به نظر می رسد. سانسور حضور زنان و حتی نام های زنانه در جامعه ی ما ریشه های محکمی در ساختار و عرف جامعه دارد که برای پرداختن به این موضوع نخست باید به بحث هویت زنان و نیاز به باز تعریف اجتماعی انان پرداخت. 
زنان کشور ما تاریخ طولانی پرده نشینی دارد و این نقش انفعالی میراثی است که زنان همواره آن را نسل به نسل منتقل کرده و تا اکنون نیز با حذف و سانسور زنان از سوی جامعه روبرو هستیم.
زنان افغانستان تاریخ بی نام و نشانی دارند که رد پای تاریخی آن به گذشته نه چندان دور یعنی حضور ملکه ثریا در سال ۱۹۱۹ برمی گردد که با اتخاذ رسمی لقب ملکه توانست بنیانگذار کارهای رسمی و ایجاد اشتغال برای برخی از زنان در بیرون از خانه باشد و با تاسیس مکتب های دخترانه زمینه ی حضور دختران را در بیرون از خانه به صورت رسمی مساعد ساخت ولی همچنان این حلقه مختص اشراف زادگان و در کابل باقی ماند. 
با تغییر حکومت همه ی آن دست آوردها هم از بین رفت, بیش از یک دهه ما شاهد سکوت حکومت و جامعه در مورد حضور اجتماعی زنان پس از دوره ی امانی هستیم. 
تاریخ نشان می دهد که در تمام دوره های حکومتی نگاه به نقش زنان همچنان در درجه دوم اهمیت قرار دارد و زبان عرفی مردانه همچنان سخنگو بوده است. 
از آنجا که در ساختار پدرسالارانه جامعه ی اقتدار همیشه چهره ی مردانه دارد, زنان کمتر می توانند جایی برای ابراز وجود داشته باشند. بنا ما در مورد مساله ی هویت زنان با یک کلیت و ساختار تاریخی و عرفی روبرو هستیم که بدون شناخت ممیزهای جامعه و آسیب شناسی دقیق این موضوع، نمی توان به حل کلی آن پرداخت اما می توان برای آگاهی رسانی در مورد این حق زنان قدم های نخست را گذاشت. ما با حمایت از کمپاین #نامم_کجاست نخستین قدم ها را بر می داریم. تلاش ما بر این است که این موضوع را همگانی بسازیم و با دعوت زنان از گفتن تجربه هایشان در این موارد که آنها را در مکان عمومی با نام دختر فلانی و مادر فلانی خوانده اند، همچنین از مردان تقاضا می کنیم با نام گرفتن اعضای زن خانواده و بستگان نزدیک خود ونوشتن آن بر دیواره های فیسبوک خود به این کمپاین بپیودند. 
ما موضوع زن و هویت را در مقاله های بعدی نیز به کنکاش می کشیم .
زهرا اسرافیل